Anksiyete

Kanser hastalarının yaklaşık %30’unda yoğun üzüntü, korku ve kaygı olarak tanımlanan anksiyete mevcuttur. Anksiyete akut (hızla sona eren kısa ataklar halinde ortaya çıkan) ya da kronik (zaman içinde devam eden) olabilir. Anksiyete bazen hormon üreten bir tümör ya da kontrol edilemeyen ağrı gibi fiziksel bir durumdan kaynaklanır. Bununla birlikte sıklıkla aşağıdaki korkular anksiyeteye neden olur:
 
·         Ölüm ya da ölüm süreci
·         Kanser rekürrensi (tekrarlaması) ya da metastaz (yayılması)
·         Ağrı
·         Kontrol kaybı
·         Bağımlılık ya da terk edilme
·         Vücuttaki değişimler
·         Özellikle iğne içerenler olmak üzere işlemler ve testler
·         Kemoterapi gibi belli tedaviler
·         Test sonuçları
 
Anksiyete ve korku birkaç haftadan daha uzun süre yaşamınıza engel olduğunda, tedavi için başvurmayı düşünün.
 
Akut anksiyete semptomları
Kısa ataklar halinde ortaya çıkan anksiyete, sıklıkla anksiyete atağı olarak adlandırılır. Bir anksiyete atağının semptomları aşağıdakileri içerir:
 
·         Kalp çarpıntısı ya da hızlı kalp atımı
·         Yüksek kan basıncı
·         Göğüs ağrısı
·         Nefes darlığı
·         Boğulma hissi
·         Terleme, üşüme ya da sıcak basması
·         Baş dönmesi ve sersemlik
·         Titreme
·         Kaşıntı ya da deride yanma hissi
·         Bulantı
·         Abdominal ağrı (karın ağrısı)
·         Göğüste yanma
·         Diyare (ishal)
·         Korku ya da dehşet hisleri
·         Kendinizden ya da çevrenizden ayrılma hissi
 
Kronik anksiyete semptomları
Daha uzun sürede ortaya çıkan kronik anksiyete semptomları aşağıdakilerden birini ya da daha fazlasını içerebilir:
 
·         Aşırı endişe
·         Huzursuzluk
·         Kas gerginliği
·         İnsomni (uyku sorunları)
·         İrritabilite
·         Yorgunluk
·         Konsantrasyon güçlüğü
·         Karar verme güçlüğü
 
Tanı
Anksiyete tanısına yardımcı olması için doktor size aşağıdakiler hakkında soru sorabilir:
 
·         Kanser tanısı öncesinde bir anksiyete bozukluğunun varlığı
·         Posttravmatik stres bozukluğu (PTSD), panik ya da yaygın anksiyete bozukluğuna (GAD) ait yeni bir tanı
·         İğne, biyopsi, transfüzyon ya da kemoterapi gibi belli tedavilere karşı geliştirilen her türlü yeni fobiler (korkular)
·         Depresyon ya da madde kötüye kullanım sorunlarına ilişkin bir öykü
Doktor anksiyetenin aşağıdaki fiziksel nedenlerini de arayabilir:
·         Hormon üreten tümörler
·         Kontrolsüz ağrı
·         Nefes darlığı
·         Kan şekeri, kalsiyum ya da magnezyum dengesizliği
·         Hipertiroidizm (tiroid hormonunun aşırı düzeyde olması)
·         Enfeksiyon
·         Beyinde başlayan ya da beyine yayılmış kanser
·         Antidepresan ya da bulantı önleyici ilaçlar gibi ilaçlar
 
Anksiyete yönetimi
Anksiyete için sıklıkla en iyi tedavi, vücudun strese karşı reaksiyonunu azaltma tekniklerini içerir. Anksiyeteyi azaltmak için kullanılan bu davranışçı teknikler anksiyete semptomlarını geçirmediğinde, özellikle anksiyetenin şiddetli olduğu durumlarda kullanılmak üzere anksiyete tedavisi için ilaçlar mevcuttur. Anksiyete yönetimindeki davranışçı yaklaşım aşağıdakileri içerir:
 
Korkunuzu anlamaya çalışın. Anksiyetesi olan bazı insanlar saptayamadıkları bir kaygı ve korku hissi duyarlar. Örneğin gerekli bir işlem için duyduğunuz korkuda olduğu gibi korkunuzun çözümü olmasa da korkularınızı olabildiğince ayrıştırmanın yararı olur.
 
Doktorunuzla konuşun. Hislerinizi ve korkularınızı olabildiğince açık biçimde ifade etmeye çalışın. Belli bir test, işlem ya da tedavi öncesinde kaygı hissediyorsanız, doktorunuz işlemi açıklayarak ve kaygılarınızı yanıtlayarak sizin hazırlanmanıza yardımcı olabilir. Doktorunuz kaygılarınızı dinleyerek, gerçekçi güvenceler vererek ve sizi gerekli olan tüm bilgiye sahip olduğunuza ikna ederek size yardımcı olabilir.
 
Anksiyeteyi kötüleştirecek davranışlardan kaçının. Yeterli uyuyun, ağrınızın yeterli biçimde kontrol edilmesi için doktorunuz ya da hemşireniz ile konuşun ve bazı ilaçlar (antihistaminikler gibi) ve kafeinli içeceklerden kaçının. Sigara bırakma ile ilgili semptomlar da anksiyeteye neden olabilir; bu semptomların yönetimine ilişkin yollar hakkında doktorunuzla konuşun.
 
Gevşeme egzersizleri. Aşağıdaki gevşeme teknikleri anksiyetenin azaltılmasına yardımcı olabilir. Bu teknikler konusunda yardımcı olabilecek kişi ya da hizmet sağlayıcı kuruluşları doktorunuza sorun:
 
·         Solunuma odaklanma
·         Kas gevşetme
·         Yönlendirilmiş hayal gücü (imgelem)
·         Meditasyon
·         Hipnoz
·         Biyolojik geri bildirim (insanların kalp atımı gibi vücut yanıtlarını kontrol etmek için zihinlerini kullandıkları bir yöntem)
·         Yoga
 
Bir danışman ile konuşun. Ruh sağlığı (mental (zihinsel) sağlık) uzmanları insanların anksiyete ile başa çıkması konusunda yardım etmek üzere eğitilir ve bazıları kanser hastaları ile çalışmak üzere uzmanlaşmıştır. Bir danışmanı nasıl bulacağınızı öğrenin.
 
Katılın. Bir destek grubuna ya da bir kanser kuruluşuna katılmak anksiyete ile başa çıkmanızda yardımcı olabilir.
 
 İlaç. Åžiddetli akut anksiyetesi olan kişilerin yukarıdaki tekniklerden birini denemeden önce ilaç almaları gerekebilir. Bununla birlikte, çoğu kişi yalnızca diğer davranışçı teknikler işe yaramadığında ilaç kullanmayı dener. Bazı ilaçlar anksiyeteyi saatler içinde çok hızla azaltır. Birkaç hafta sonra da anksiyete ciddi bir sorun olmayı sürdürürse, doktorunuz kronik anksiyete için daha uygun olan başka türde bir ilaç önerebilir.

 

Bu sayfayı paylaşabilirsiniz:
Facebook'ta Paylaş