Enfeksiyon
Enfeksiyon zararlı bakteri, virüs ya da fungusun (mantar) vücudu işgal etmesi ve immün sistemin bunları yeterince hızlı yok edememesi durumunda ortaya çıkar. Kanser hastalarının infeksiyon geliştirme olasılığı yüksektir; hem kanser hem de kanser tedavileri immün sisteminizi zayıflatabilir.
İmmün sistem (Bağışıklık sistemi)
İmmün sistem vücudu işgal etmeye çalışan zararlı organizmalarla (bakteri, virüs ve fungus) mücadele eder. İmmün sistem deri, dalak, lenf nodülleri ve kemik iliğini (büyük kemiklerin içinde bulunan sümgerimsi, yağlı doku) içerir. Ayrıca kemik iliğinde yapılan ve infeksiyon ile mücadele eden beyaz kan hücresi (BKH) lökositleri de içerir. Yeterli BKH olmaması lökopeni adı verilen durumdur ve bu durumda vücudun bir infeksiyona karşı mücadele yeteneği azalmıştır. Nötrofil adı verilen bazı beyaz kan hücreleri de zararlı bakterilere zarar verebilir. Nötropeni adı verilen nötrofil sayısının düşük olması durumunda tehlikeli bakteriyel infeksiyon riski artabilir.
Nedenleri
Kanser ve kanser tedavisi immün sistemin işlevlerini birkaç yol ile bozabilir:
· İmmün sistem kanser mücadelesi ile meşgul olduğundan, aynı zamanda diğer infeksiyonlara karşı koruyucu özelliği azalır.
· Uykusuzluk, stres, yetersiz beslenme ya da kanser ve kanser tedavisinin diğer yan etkileri immün sistemi zayıflatabilir.
· Kemoterapi kemik iliği ve immün sistemin diğer bölümlerinin işlevlerini bozabilir ve BKH üretimini azaltabilir.
· Özellikle vücutta geniş alanlara ya da pelviste kemiklere, bacaklara, göğüs ya da abdomene uygulanan radyasyon tedavisi de kemik iliğini etkileyebilir.
· Kemik iliğini doğrudan etkileyen kanserler (lösemi ya da lenfoma dahil) ya da kemiğe metastaz yapan (yayılan) kanserler (meme ya da akciğer kanseri gibi) normal kemik iliği hücrelerini baskılar ve BKH üretimini düşürür.
Belirti ve semptomlar
Kanseri ve nötropenisi ya da düşük BKH sayısı olan kişiler minör bir infeksiyonun ciddi hale dönüşmesi riskine sahiptir. İnfeksiyonlar herhangi bir yerden başlayabilir fakat yaygın görülen yerler ağız, deri, akciğerler, idrar yolları, rektum ve genital bölgedir (vajina gibi). Aşağıdaki infeksiyon belirtilerinden herhangi biri ortaya çıkarsa hemen doktorunuzu arayın:
· Ateş (38.5C° ya da üzeri)
· Üşüme ya da terleme
· Boğazda acıma ya da ağızda yaralar
· Abdominal ağrı (karın ağrısı)
· İdrar yaparken ağrı ya da yanma ve sık idrara çıkma
· Diyare ya da anüs çevresinde acıma
· Öksürük ya da nefes darlığı
· Bir kesik, yara çevresinde kızarıklık, şişlik ya da ağrı
· Olağan dışı vajinal akıntı ya da kaşıntı
Tedavi
Bir kişinin nötropenisi varsa ya da toplam BKH sayısı düşük ise, doktor infeksiyon riskini azalmak için vücudun daha fazla nötrofil ya da diğer BKH tiplerini yapmasını desteklemek amacıyla filgrastim (Neupogen), pegfilgrastim (Neulasta) ya da sargramostim (Leukine ya da Prokine) gibi ilaçlarla durumu tedavi etmeye karar verebilir. Bir infeksiyon ortaya çıkarsa, hastalar antibiyotik ya da antifungal ilaçlarla tedavi edilebilir. Nötropeni ve ateş birlikte geliştiğinde (nötropenik ateş adı verilen) hastaların intravenöz (IV) antibiyotik almaları için hastaneye yatması gerekebilir. Nötropeni, kemoterapi ya da radyasyon tedavisi nedeniyle infeksiyon riski yüksek olan hastalar profilaktik (önleyici) antibiyotik ya da antifungal ilaçlar ile tedavi edilebilir.
İnfeksiyonların önlenmesi için ipuçları
Doktorunuzun önerdiği tedaviyi görmeye ek olarak, aşağıdaki öneriler infeksiyonların önlenmesine yardımcı olabilir:
· İyi dinlenin ve dengeli bir diyet uygulayın.
· Kalabalık yerlerden ve hasta insanlarla temastan kaçının.
· Yiyecek, bardak, tabak ya da diş fırçası gibi diğer kişisel eşyalarınızı paylaşmayın.
· Özellikle banyoyu kullandıktan sonra ve yemekten önce olmak üzere ellerinizi sık yıkayın.
· Her gün duş alın ya da banyo yapın ve derinizin kuruyup çatlamasını önlemek için losyon kullanın.
· Makas ya da bıçak gibi keskin araçları dikkatli kullanın ve kesiklerden kaçınmak için elektrikli tıraş makinesini kullanın.
· Et, deniz kabukluları, yumurta dahil olmak üzere çiğ gıda yemeyin ya da çiğ meyve sebze yemekten kaçının ya da dikkatli yıkayarak yiyin.
· Kedi kumunu değiştirmeyin ya da hayvan atıklarını ellemeyin.
· Bahçecilik ya da özellikle temizlik yaparken olmak üzere ev işi yaparken eldiven kullanın.
· Yumuşak bir diş fırçası ile dişlerinizi ve dişetlerinizi temizleyin, doktorunuz ya da diş hekiminiz önerdiiyse, infeksiyonu önlemek için bir ağız gargarası kullanın. |