Ana Sayfa / Kanserler / Myeloma / Myeloma Hakkında Bilinmesi Gerekenler / Myelomada Tedavi Nasıl Yapılır?
Myelomada Tedavi Nasıl Yapılır?
|
Tedavi
Miyeloma tedavisinin amacı semptomları azaltmak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve uzun süreli remisyon sağlamaktır. Son yıllarda tedavide önemli gelişmeler sağlanmıştır ve tedavi seçenekleri gelişmeye devam etmektedir. Miyeloma tedavisi araştırmalarının amacı küratif tedaviler geliştirmek ve tedavinin yan etkilerini azaltmaktır. Aşağıdaki bir dizi faktöre dayanılarak tedavi yaklaşımı her hasta için özelleştirilmektedir:
• Hastalığın yayılımı
• Hastalığın ilerleme hızı
• Kalp hastalığı ve diabet gibi diğer durumların varlığı
• Yaş (hastanın yoğun tedaviyi tolere etme kararının verilmesinde tek başına yaştan ziyade hastanın genel sağlık durumu dikkate alınmaktadır).
Hastalara miyeloma hastalarının tedavisinde uzmanlaşmış bir doktora danışmaları ve kendi
durumlarına en uygun tedavi konusunda görüşmeleri tavsiye edilmektedir. Birçok tedavi planı
kombinasyon tedavilerini içermektedir. Birçok hastada anemi, yüksek kan kalsiyum seviyesi,
enfeksiyonlar ve/veya kemik hasarı ya da osteoporoz gibi semptomları azaltmak için sadece destek tedavisi gereklidir. Diğer hastalar hastalığın ilerlemesini tedavi etmek ve remisyon sağlamak için miyelomaya-spesifik tedavi alırlar.
Miyelomaya-spesifik tedaviler • Tek veya kombinasyon ilaç tedavisi
• Yüksek-doz kemoterapi ile birlikte üç kök hücre transplantından biri
• Otolog
• Allojenik (klinik çalışmanın parçası olarak)
• İndirgenmiş-yoğunlukta allojenik (klinik çalışmanın parçası olarak)
• Lokal hastalıkta radyasyon tedavisi
• Yeni ve gelişmekte olan ilaç tedavileri (klinik çalışmanın parçası olarak).
İlaç Tedavisi
Miyelom tedavinin esası miyeloma hücrelerini öldüren ilaç tedavisidir. İlaç tedavisine başlamadan önce semptomatik miyeloma hastaları kök hücre transplantı için aday olup olmadıklarına karar vermek açısından değerlendirilirler. Transplant adaylarında ilaç tedavisi kemik iliği hasarı yaratmayan indüksiyon ajanlarıyla, örneğin talidomid ve deksametazon, bortezomib ve deksametazon, veya bortezomib, pegile lipozomal doksorubisin ve deksametazonla başlar. Bazı hastalar kök hücre transplantını istemeyebilirler ve diğer bazı hastalarda—yaşlı hastalar veya miyelomaya veya diğer sebeplere bağlı organ hasarı olan hastalar gibi—transplantasyonun potansiyel riskleri faydalarının ötesine geçebilir. Transplant adayı olmayan hastalarda tedavi melfalan ve prednizon gibi kombinasyon tedavileriyle, Talidomid veya bortezomib ile başlayabilir.
Tablo 1’de transplant ve nontransplant miyeloma hastalarını tedavi etmek için en sık kullanılan ilaçlar ve ilaç kombinasyonları listelenmektedir. Genellikle iki veya üç ilaç aynı anda kullanılmaktadır. Bazı yoğun tedavi programlarında 6’ya kadar varan sayıda ilaç kombine edilmektedir. Bazı miyeloma hastalarında ilaç tedavisi kalıcı remisyon sağlamıştır. Hastalıkta bir süre için geçici bir duraklama veya ilerlemesinde belirgin yavaşlama olabilir. Yeni ve daha etkili ilaçlar geliştirildikçe uzun süreli tam remisyonlar görülmektedir; geçmişte uzun süreli remisyonlar daha nadir görülmekteydi.
Miyeloma Tedavisinde Kullanıan Yeni Ajanlar:
Talidomid. Bu ilaç deksametazonla kombine olarak yeni tanı konmuş hastalarda endikedir. Diğer birçok ilaçla kombine kullanımı konusunda klinik çalışmalar sürdürülmektedir.
Lenalidomid. Bu ilaç talidomidden daha potenttir ve daha geniş antimiyeloma etkiye sahiptir. Deksametazonla kombine edilen lenalidomid önceden en az bir tedavi alan miyeloma hastalarının tedavisinde endikedir. Henüz Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından başlangıç tedavisi olarak onaylanmamıştır. Bununla birlikte lenalidomid klinik çalışmalarda yeni tanı alan bazı hastalarda kullanılmaktadır. Talidomid, melfalan ve prednizon, veya bortezomib ile kombine kullanımı konusunda klinik çalışmalar yürütülmektedir.
Bortezomib. Bu ilaç kanser hücrelerinin büyümesine müdahale etmektedir ve FDA tarafından
miyeloma hastalarının tedavisinde onaylanmıştır. Bazı çalışmalar bortezomib ile tedavi edilen
miyeloma hastalarının varisella (herpes) zoster virüsünün reaktivasyonunu önlemek amacıyla
antiviral ilaçlardan (asiklovir, valasiklovir veya famsiklovir) fayda sağlayabileceğini göstermektedir. bortezomib birçok ilaçlarla kombine olarak klinik çalışmalarda da kullanılmaktadır.
Pegile lipozomal doksorubisin.
lipozomal doksorubisin ve bortezomib. lipozomal doksorubisin kemoterapi ajanı doksorubisinin özel olarak formule edilmiş versiyonudur ve diğer kanser
formlarında kullanımı onaylanmıştır. Relaps gösteren veya en az bir farklı tedaviye cevap vermemiş olan miyeloma hastalarının tedavisinde bortezomib ve lipozomal doksorubisin kombinasyonu FDA tarafından onaylanmıştır. Çalışma bulguları tek başına bortezomib ile karşılaştırıldığında bortezomib ve lipozomal doksorubisin kombinasyonunun hastalığın ilerlemesine kadar geçen sürede iyileşme sağladığını göstermektedir.
Bisfosfonatlar. Miyeloma hastalarının tedavisinde pamidronat ve zoledronik asit gibi ilaçlar
kullanılmaktadır. Bu ilaçlar kemik resorpsiyonunun potent inhibitörleri olan bisfosfonatlara örnektir. Bu ilaçlar ağrıyı azaltalarak, kemik yıkımı ile ilişkili fraktür olasılığını ve yüksek kalsiyum seviyelerini düşürerek kemik hastalığının etkilerini hafifletmektedir. Çalışmalar bisfosfonatların olası sekonder etkisinin miyeloma hücre büyümesinin inhibisyonu olabileceğini göstermektedir. Bisfosfonatların yan etkileri böbrek hasarı ve çene kemiğinde nadiren rastlanan ve “osteonekroz” olarak adlandırılan hasardır.
Otolog Kök Hücre Transplantasyonu Otolog kök hücre transplantasyonu (“otolog kök hücre infüzyonu” olarak da adlandırılır) birçok
miyeloma hastası için önemli bir tedavidir. Bu işlemde yoğun kemoterapi sonrasında kan hücresi üretimini yeniden başlatmak için hastanın kendi kök hücreleri kullanılır. Otolog transplantın cevap oranları yüksektir.
Gelişmiş transplantasyon teknikleri ve destekleyici tedavilerin sonucu olarak yaşlı hastalar da dahil olmak üzere birçok hasta için relatif olarak güvenli bir yöntemdir. Ancak tüm hastalar için uygun değildir ve miyelomada kür sağlamamaktadır. Hastalar her işlemin yararlarını ve risklerini doktorlarıyla konuşmalıdırlar. Otolog transplantasyon işleminin basamakları şunlardır:
1) Hasta indüksiyon ilaç tedavisine tam cevap (remisyon) veya iyi bir kısmi cevap verdikten sonra 2) hastanın kök hücreleri genellikle kandan alınarak toplanır; mümkünse iki veya daha fazla transplant için yeterli kök hücre alınır; 3) kök hücreler daha sonra kullanılmak üzere dondurulur; hastaya koşullandırma tedavisi verilir 4) kök hücreler çözülür ve kalıcı kateter (santral yol) aracılığıyla hastaya geri infüze edilir. Transplantın temel yan etkileri koşullandırma tedavisine bağlıdır; bu yan etkiler ağız yaraları, saç dökülmesi, bulantı, kusma, diyare ve enfeksiyon riskidir. Hastalar yan etkileri önlemek ve/veya başa çıkmak için destekleyici tedavi alırlar. Genellikle 10-14 gün sonra kan sayımı normale dönmeye ve koşullandırma tedavisinin yan etkileri ortadan kalkmaya başlar. Transplant cevabı miyeloma tedavisini izlemekte kullanılan kan ve idrar protein seviyeleri, kemik iliği testleri ve görüntüleme çalışmaları gibi standart testlerle ölçülmektedir.
Otolog transplant yapılmış olan miyeloma hastaları idame tedavisine ihtiyaç duyabilirler “Allojenik kök hücre transplantasyonu” ve “indirgenmiş-yoğunlukta allojenik kök hücre
transplantasyonu” belirli kan kanserlerini tedavi etmek için kullanılan diğer transplant tipleridir; yan etki ve mortalite oranları otolog transplanttan daha yüksektir. Miyelomaya ilişkin klinik çalışmalarda bu tedaviler üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Bazı çalışmalar otolog transplantın ardından allojenik transplant veya indirgenmiş-yoğunlukta allojenik transplant yapılan seçilmiş hastalar üzerinde uygulanmaktadır.
İdame Tedavisi Bugün için standart idame tedavisi mevcut değildir, çeşitli yaklaşımların sonuçlarına
yönelik araştırmalar devam etmektedir. Otolog kök hücre transplantasyonu öncesinde ve sonrasında Talidomid, lenalidomid ve diğer ilaçlarla yapılan tedavinin etkinliğini değerlendiren bir dizi faz III çalışmasını da kapsayan idame tedavisi çalışmaları sürdürülmektedir. Yakın tarihli bir çalışmadan elde edilen veriler Talidomid idamesinin tam remisyona girmeyen post-transplant miyeloma hastalarının sonuçlarında iyileşme sağladığını göstermiştir.
Radyasyon Tedavisi Bu tedavi malign plazma hücrelerini (miyeloma hücreleri) öldürmek için yüksek-enerjili ışınları (x-ray) kullanan ve seçilmiş miyeloma hastalarının tedavisinde kullanılabilen bir yöntemdir.
Radyasyon tedavisi soliter miyeloma gibi lokalize miyelomalar veya kemik iliği dışında akümüle olan miyeloma hücrelerinin (plazmasitoma) esas tedavisidir. Hastalar bazen kök hücre transplantasyonuna hazırlanmak için radyasyon tedavisi alır. Kemik ağrıları kemoterapiye cevap vermeyen dikkatle seçilmiş hastalar da radyasyon tedavisi alabilirler. Geniş yayılım gösteren ağrılı kemik tutulumu varsa radyasyon tedavisi yararlı olmayabilir. Esas olarak miyelomanın en fazla lokalize olduğu kemiklere giden moleküllere radyoaktif izotop bağlanması gibi diğer radyasyon tedavisi verme yöntemleri de araştırılmaktadır. |
