Radyasyon tedavisi ve kemoterapinin potansiyel bir yan etkisi saç dökülmesidir (alopesi). Saç dökülmesi baş, yüz, kollar, bacaklar, koltukaltı ve pubik bölge dahil olmak üzere tüm vücuttaki kılların dökülmesi olarak ortaya çıkabilir.
 

Saç tamamen, yavaş yavaş ya da bölümler halinde dökülebilir. Bazı durumlarda, saçlar (bazen fark edilmeyecek düzeyde) incelerek cansız ve kuru hale gelebilir. Saç kaybı psikolojik ve emosyonel olarak zor bir deneyim olabilir ve kişinin kendine ilişkin imajını ve yaşam kalitesini etkileyebilir. Bununla birlikte, saç dökülmesi genellikle geçicidir ve daha sonra saçlar tekrar çıkar.
 

Radyasyon tedavisi ve kemoterapi saç uzamasından sorumlu olan kıl foliküllerine zarar vererek saç dökülmesine neden olur.
 

Kemoterapi. Kemoterapilerin tümü saç dökülmesine neden olmaz; doktorunuz hangi ilaçların saç dökme olasılığın daha yüksek olduğu konusunda daha fazla bilgi verebilir. Saç dökülmesinin ortaya çıktığı olgularda saç dökülmesi genellikle hemen görülmez ve saç kaybı miktarı aynı ilacı kullananlar arasında bile kişiler arasında değişiklik gösterir. Saç dökülmesi sıklıkla kemoterapinin ilk birkaç haftasından sonra başlar ve tedavi sırasında 1-2 ayda artma eğilimi gösterir. Saç kaybı miktarı ilaç tipine, dozuna ve nasıl verildiğine (oral, intravenöz ya da topikal [deri üzerine uygulama]) bağlıdır. Kemoterapiden ardından saçlar genellikle idame tedaviye başlanması ya da yoğun kemoterapinin bitmesinden 1-3 ay sonra çıkar.
 

Radyasyon tedavisi. Radyasyon tedavisi yalnızca radyasyon uygulanan alandaki kılları etkiler. Saç ya da kıl dökülmesi radyasyon tedavisinin dozu ve yöntemine bağlıdır. Kanser tedavisi için çok yüksek doz radyasyon kullanıldığında, bu alandaki saçlar (kıllar) kalıcı olarak dökülebilir ya da incelebilir. Saçların tekrar çıkması durumunda hastalar yeni çıkan saçları doku ve kalınlık olarak orijinal saçlarından farklı bulabilir.
 

Bazı olgularda, kanser tedavisi kaynaklı saç dökülmesi önlenemez ya da uyarıcılar, çözeltiler ya da özel şampuanlarla tedavi edilebilir. Bu nedenle, ortaya çıkmadan önce saç dökülmesi için yapılabileceklerin öğrenilmesi, kişinin fiziksel görünümündeki bu değişikliğe daha kolay uyum sağlamasına yardımcı olabilir. Duyguların bir danışman, benzer deneyimi olan bir kişi, bir aile üyesi ya da bir arkadaş ile konuşulması rahatlatıcı olabilir. Kaçınılmaz saç dökülmesi ile ilgili olarak ortaya çıkmadan önce aile, arkadaş ve özellikle de çocuklarda konuşmak yararlı olabilir.

Çocukların tanıdıkları birinin fiziksel görünümünde ortaya çıkacak değişikliği bilmeleri anksiyete hislerinin azalmasına yardımcı olur.
 

Bazı insanlar tedavi öncesinde saçların kısa kesilmesini önermektedir. Bu hem saçların kısa saç biçimi ile hacim ve dolgunluk kazanmasını hem de saç dökülmesinin daha az dramatik olmasını sağlar. Ayrıca saçlar tekrar çıkmaya başladığında, kısa saç biçimine ulaşması için daha kısa süre gerekir. Kemoterapi öncesindeki saç biçimine kavuşmak kişinin tedavinin sonlanması ve sonrasında uyumuna yardımcı olur.
 

Saç ve kafa derisi bakımı. Kanser tedavisi sırasında saç ve kafa bakımı için aşağıdaki öneriler yararlı olabilir:
 

·         Saçlarınızı temizlemek için bebek şampuanı gibi hafif bir şampuan seçin.

·         Yumuşak bir saç fırçası seçin ve kalan saçlarınızı yavaşça tarayın.

·         Dışarı çıkarken koruyucu güneş kremi, şapka ya da bir eşarp ile kafanızı güneşten koruyun.

·         Soğuk aylarda vücut ısısının kaybını önlemek için başınızı kapatın.

·         Saçınızı saç kurutma makinesi ile yüksek sıcaklıkta kurutmaktan kaçının.

·         Saçınızı kimyasal maddelerde kıvırmak ya da düzleştirmekten kaçının.

·         Saçınızı kalıcı ya da yarı kalıcı boyalarla boyamaktan kaçının.

·         Yastığınız için yumuşak ve rahat bir yastık kılıfı seçin.
 

Peruk ya da yarım peruk. Aşağıdaki bilgi peruk ya da yarım peruk kullanmayı seçecek kişiler için yararlı olabilir:
 

·         Saçınıza uygun renk ve biçimde bir peruk ya da yarım peruk kullanmak istiyorsanız, bunları saçınız dökülmeden önce seçin. Bir kuaför peruk/yarım peruğa istediğiniz biçimi verebilir.

·         Peruk/yarım peruk almak için her zamanki yerlerden alış veriş etmek hoşunuza gitmezse, özel olarak kanser hastaları için tasarlanmış peruk/yarım peruk satan dükkanlar mevcuttur. Evde randevu da ayarlanabilir ya da bir katalog ya da internetten sipariş de verilebilir.

·         Mali sorununuz varsa, sigorta yetkililerine kanser tedavisinin peruk/yarım peruk masraflarını kapsayıp kapsamadığını ya da vergiden düşürülebilir tıbbi gider olup olmadığını sorun. Sigorta kapsamına girebilmesi için doktorun uygun belgelerle birlikte peruk/yarım peruk için reçete yazması gerekebilir. Bedava ya da ödünç verilen peruk/yarım peruklar bulmanız da mümkün olabilir. Onkoloji sosyal hizmet uzmanı ya da hemşireden hastanenin ya da yerel topluluğun kaynakları hakkında bilgi alın.

·         Peruk/yarım peruğun kafanızı rahatsız etmeyecek biçimde tam olarak uymasına dikkat edin.
 

Yeni çıkan saçların bakımı. Saçların tamamen yeniden çıkması sıklıkla 6-12 ay sürer. Yeni saçlar çıktığında dokusunu kaybettiğiniz saçlara göre geçici olarak daha ince hissedebilirsiniz. Pigment hücreleri genellikle eski haline döner kendini yeniler ve saç genellikle orijinal rengine kavuşur. Yeni çıkan saçlara bakım yaparken:
 

·         Saç yıkamayı haftada iki kez ile sınırlayın.

·         Kuru deri ve pullanmaları atmak için kafanıza masaj yapın.

·         Saçınıza dikkatlice şekil verin ve sert fırçalama, toka takma, dalgalandırma ya da yüksek sıcaklıkta saç kurutma makinesi kullanmayı sınırlandırın. Yeni saçlar başlangıçta orijinal saça göre daha hassas ve dökülmeye daha yatkın olacaktır.

·         Yeni saçlara geniş dişli bir tarağı yavaşça kullanarak şekil verin.

·         Saçınız en az 7-8 cm olana ya da rahat hale gelene dek kimyasal ürünlerle (kalıcı dalga çözeltileri gibi) saçınıza dalgalandırma ya da düzleştirme yaptırmaktan kaçının. Bazı kişilerin kimyasal olarak dalga ya da düzleştirme yaptırmak için bir yıl kadar beklemeleri gerekebilir.

·         Tedaviden sonra en az 3 ay kalıcı ya da yarı kalıcı saç boyamasından kaçının.