Süperior vena kava sendromu (SVCS), kanı baş, boyun, üst göğüs ve kollardan kalbe taşıyan majör toplardamar olan süperior vena kavanın kısmi blokajı ya da sıkışması nedeniyle gelişen bir semptom grubudur. Çoğu olguda SVCS'ye kanser neden olur.
 

Kalbin sağ atriumuna (üst odacık) dökülen süperior vena kava, bir tümör göğüs içinde büyüyüp toplardamara baskı yaptığı zaman sıkışabilir. Süperior vena kava sendromuna en fazla neden olan kanserler akciğer kanseri, non-Hodgkin lenfoma ve göğse yayılan diğer kanserlerdir.

Bazen başlangıçta süperior vena kava dışında başlayan bir tümör içeriye büyüyüp, toplardamarı işgal ederek blokaja neden olabilir. Süperior vena kava birçok lenf nodülüne (infeksiyon ile mücadele eden küçük, fasulye şeklinde organlar) yakın olduğundan, bu lenf nodüllerine yayılan her türlü kanser bunların büyümesine ve SVC sendromuna neden olmasına yol açar. Büyümüş lenf nodülleri toplardamarı sıkıştırır, kan akımını yavaşlatır ve tam blokaja yol açabilir. SVC sendromunun daha az yaygın bir nedeni, bir intravenöz kateter ya da bir kalp pili kablosunun toplardamarda neden olduğu bir trombozdur (kan pıhtısı).
 

Semptomlar genellikle yavaş gelişir ve solunum güçlüğü ya da nefes darlığı, öksürük ve yüzde, boyunda, vücudun üst kısmında ve kollarda şişliği içerir. Nadiren hastalarda ses kalınlaşması, göğüs ağrısı, yutma güçlüğü ve kanlı öksürük ortaya çıkabilir.
 

Nadir görülen şiddetli semptomlar göğüs ve boyundaki toplardamarların şişmesi, kollarda ve yüzde sıvı toplanması ve solunum hızı artışıdır. Åžiddetli olgularda deri rengi siyanoz (oksijen eksikliği) nedeniyle mavileşir. Yine nadiren hastanın ses tellerinde paralizi ve/veya pupilde daralma, göz kapağında düşme ve yüzün yalnızca bir tarafında terleme kaybı ile karakterize olan Horner sendromu gelişebilir. SVC sendromu trakeayı (soluk borusu) tam olarak kapatacak biçimde hızlı gelişebilir. Bu durumda tıkanıklığın tedavi edilmesine kadar hastanın solunumu için bir solunum cihazı kullanılması gerekebilir. Daha yaygın görüldüğü gibi, blokaj yavaş geliştiğinde, diğer toplardamarlar fazla kanı taşımak için genişleyebilir ve semptomlar daha hafif olabilir.
 

SVC sendromu belirtileri bir göğüs x-ray testi ya da göğüs bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ya da manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi diğer görüntüleme teknikleri ile görülebilir. Bununla birlikte bu testler ile SVCS tanısı konulamayabilir. Semptomlar hafif olduğunda, trakea blokajı olmadığında ve göğüsteki diğer toplardamarlardaki kan akımı iyi olduğunda, tedavi tanı netleşene dek başlamayabilir ya da tedavi gerekli olmayabilir. Çoğu olguda SVCS, altta yatan kanserin kemoterapi ya da doğrudan blokaja neden olan kitleye yönelik radyasyon ile tedavisi ile tedavi edilir.

Semptomları azaltmak için uygulanan diğer kısa süreli tedaviler hastanın başının yükseltilmesi, şişliğin azaltılması için kortikosteroid verilmesi ya da vücuttaki aşırı sıvının atılması için diüretik kullanılmasını içerir.

Daha seyrek olarak SVCS trombolizis (toplardamardaki bir kan pıhtısının parçalanma tedavisi), stent yerleştirme (kan akımının sağlanması için tüpe benzer bir aracın toplardamarın tıkanmış olan bölgesine yerleştirilmesi) ya da cerrahi (kanserin neden olduğu blokaja bypass yapılması) ile tedavi edilebilir.
 

SVCS ciddi solunum sorunları neden olduğundan, acil bir durum olarak düşünülür. Olası SVCS semptomlarını öğrenin ve bu semptomlardan biri ortaya çıktığında hemen doktorunuza bildirin. SVCS ciddi bir durum olup semptomları korkutucu olmakla birlikte, çoğu kişide başarı ile tedavi edilir.
 

Çocuklarda SVCS yaşamı tehdit edebilir. Çocukların trakeası yetişkinlere göre daha küçük ve yumuşak olduğundan, hızla şişerek ya da büzülerek solunum sorunlarına neden olabilir. Çocuklarda yaygın görülen SVCS semptomları yetişkinlerdeki gibidir ve öksürük, ses kalınlaşması, solunum güçlüğü ve göğüs ağrısını içerebilir. Ne iyi ki, SVCS çocuklarda nadir ortaya çıkar.